برای ثبت ملی يا حتی جهانی فرهنگ و آداب و رسوم مردم عرب خوزستان اقدامی نشده است
برای ثبت ملی يا حتی جهانی فرهنگ و آداب و رسوم مردم عرب خوزستان اقدامی نشده است
اين پژوهشگر و نويسنده در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خوزستان بيان كرد: در زمان رژيم شاهنشاهي بنا به دلايلي مختلف و حاكميت نظام ناسيوناليسم شديد به منظور از خود بيگانه كردن افراد با فرهنگ خود با ديدي تسمخرآميز به اين مساله و فرهنگ و آداب و رسوم مردم عرب نگاه مي‌كردند. هم چنين به دليل غيرعجم بودن آداب و مردم عرب نگاهي ديگر به آن مي‌شده است. در زمان رژيم شاه حتي عيد فطر كه بزرگترين عيد مسلمانان جهان به شمار می‌رفت و هيچ عيدي برتر از آن شمرده نشده به حالت تمسخر به آن نگاه مي‌شده است.
وي افزود: متاسفانه از نتايج اين نگاه ناسيوناليسم رژيم شاهنشاهي به فرهنگ عرب اين بوده است كه به عيد فطر عيد مسلمانان گفته نمي‌شده بلكه آن را "عيد عرب‌ها" مي‌گفتند و به همين دليل تنها يك روز را به آن اختصاص می‌دادند. اين در حالي است كه عده زيادي از مردم دنيا آن را ارج نهاده و سه روز تعطيل رسمي در كشورهاي اسلامي همانند تركيه براي شادباش آن اعلام مي‌شده است. متاسفانه اين نوع نگرش‌ها نسبت به آداب و رسوم مردم عرب در كشور وجود داشت. به همين دليل با ديدي منفي به آن نگريسته مي‌شد و بنا به دلايل متعددي باعث به فراموشي سپرده شدن اين گونه آداب و رسوم شد.
او خاطرنشان كرد: شما در صورتي كه خواهان بي‌هويت كردن كسي باشيد هويت و فرهنگ آن را با دروغ، تحريف و يا هر چيز ديگري تغيير مي‌دهيد. براي اين كه بتوان با تحريف تاريخ مردم را به طور مداوم مسخ فرهنگي كرد بايد فرهنگ آنها را گرفت. اينها تلاش‌هايي بود كه در زمان رژيم شاهنشاهي براي مسخ و تحريف فرهنگ عرب صورت مي‌گرفته است. به دليل كم بودن نويسنده، تحصيلكرده و روشنفكر نتوانستيم آن طور كه بايد و لازم است فرهنگ عرب را به مردم و حتي نسل خودمان معرفي كنيم.
قيم توضيح داد: البته تلاش‌هايي براي معرفي فرهنگ و آداب و رسوم عرب در ميان مردم شده است اما به نتيجه رسيدن اين تلاش‌ها مستلزم همراه بودن يك سري تلاش‌هاي سازماني، تشكيلاتي و غيره است تا لوازم معرفي آن را از نظر سرمايه، انتشار و تبليغ تامين كند زيرا تاثير تلاش‌هاي فردي بسيار كم بوده و بايد فراگير باشد. همانند تبليغ در سطح راديو، تلويزيون و ساير رسانه‌هاي جمعي. نويسندگاني نيز در اين زمينه هستند كه تاليفات متعددي در خصوص فرهنگ و آداب و رسوم عرب داشته‌اند اما فرض مسلم آن است كه معرفي اين آداب و رسوم نيازمند حمايت مردم عرب نيز مي‌باشد.
وي ادامه داد: تلاش‌هاي قابل وصفي از سوي نويسندگاني همچون محمد جواهركلام و محمد خانچي تحت عنوان "ضرب‌المثل مردم عرب خوزستان" و حاج پور كاظم نويسنده "ضرب‌المثل‌هاي عرب خوزستان" در خصوص جمع‌آوري و انتشار فرهنگ عرب صورت گرفته است. هم چنين بخشي از آداب و رسوم مردم عرب به صورت شعر عرب كه شعري بسيار غني است مي‌باشد. ما گنجينه‌اي غني از شعر عرب داريم كه شعرهايي بسيار وسيع هستند. شعر عرب داراي 2 بعد فصيح و غيرفصيح مي‌باشد كه به بخش غيرفصيح آن شعر "شعبي" گفته مي‌شود و زبان گفتاري و رواج بسيار وسيعي دارد.
او يادآور شد: شعر جزو زندگي لاينفك مردم عرب ما است. شاعر نزد ما جايگاه بسيار بلندي داشته و از احترام خاصي برخوردار مي‌باشد. با اين وجود در ارتباط با شعر برخي از شاعران با هزينه شخصي و از طريق‌هاي مختلف همانند قرض كردن و حتي فروش ملك اقدام به چاپ كتاب‌هاي خود در اين زمينه كردند. البته ميانگين كتابخواني در كشور ما بسيار پايين است. حالا ممكن است اين ميانگين در جامعه محرومي مثل خوزستان كه تحصيل‌كرده‌هايش شايد همه جامعه را تشكيل ندهند كمتر باشد.
اين پژوهشگر تصريح كرد: تلاش‌ها در خصوص ترويج و تبليغ فرهنگ عرب تلاش‌هاي فردي است. تحقق اين امر مستلزم تلاش‌هاي حكومتي و ساير ارگان‌هايي هم چون سازمان ميراث فرهنگي، ارشاد اسلامي و غيره مي‌باشد. لازم است اين گونه سازمان‌ها به منظور ترويج و تبليغ فرهنگ معنوي جامعه از جمله آن عرب سرمايه مورد نياز براي چاپ و نشر ديوان اشعار شاعران كمك كنند. هم چنين برنامه‌ريزي مناسب براي انتشار و اهداي اين گونه كتاب‌ها داشته باشند. سينماگران و دوستان ما در صدا و سيما نيز در تبليغ و معرفي آداب و رسوم و فرهنگ مردم ما مي‌توانند تاثيرگذار باشند.
او يادآور شد: از حدود 30 سال گذشته تاكنون يك سري حركت‌هاي در خصوص معرفي و ترويج فرهنگ و آداب در سوم عرب و حفظ آن صورت گرفته است. البته از حدود 10 سال اخير تاكنون اين حركت شتاب بيشتري به خود گرفته كه جاي سبي خوشبختي است. به راديو و تلويزيون در زمينه تبليغ و معرفي اين فرهنگ بسيار انتقاد وارد است. متاسفانه تلويزيون طوري با آداب و رسوم عرب برخورد می‌كند كه به نظر تنها متعلق به روستاهاي دور افتاده مي‌باشد در صورتي كه جمعيت عظيم عرب در شهرها ساكن هستند. هم چنين در تهيه برنامه‌هايشان نيز از افراد مطلع استفاده نكرده و به دلايلي آنها را حذف مي‌كنند.
قيم تاكيدكرد: راديو و تلويزيون در زمينه معرفي آداب و رسوم معنوي مردم جامعه و از جمله آن عرب رسالت بزرگي را ايفا مي‌كند. روزنامه نقش مهمي در اين زمينه دارد. هيچ روزنامه‌اي نداريم كه از قوميت عرب مطالبي را ذكر و نسبت به معرفي آن اقدام كند و به عنوان يك تابو با روزنامه غير عرب برخورد مي‌كنند.هم چنين با وجود تسلط نداشتن برخي از مردم عرب به زبان فارسي مصاحبه‌‌هايي به اين زبان از سوي صدا و سيما با آنها مي‌شود. چه ضرورتي دارد كه حتما به زبان فارسي با آنها مصاحبه شود؟ يا اصلا نظر آنها را نپرسند و يا اگر چنين كاري را مي‌كنند به زبان عربي با آنها مصاحبه كنند. صدا و سيما در معرفي عرب‌هاي خوزستان خيلي خوب اقدام نمي‌كند.
او گفت: تا آن جايي من اطلاع دارم اقدامي براي ثبت جهاني و يا حتي ملي فرهنگ و آداب و رسوم عرب صورت نگرفته است. البته در جشن‌هايي كه هر ساله در كشور برگزار مي‌شود به نام جشن اقوام مردم عرب نيز با موسيقي خاص اين قوم شركت مي‌كنند. حركت‌هايي براي معرفي فرهنگ و آداب و رسوم به ويژه در ميان قشر روشنفكر و اهل علم براي ارج نهادن به آيين‌ها و حركت‌هاي فرهنگي در جامعه شروع شده است. حالا حرف تنها نه فرهنگ عرب و نه در معناي عام كلمه، مسؤولان به ويژه قشر تحصيلكرده متوجه اين موضوع شدند كه بايد در اين زمينه كار و فعاليت كنند.
وي افزود: به فرهنگ نبايد نگاه امنيتي كرد. پژوهشگران غربي وقت زيادي را صرف شناختن و پژوهش در زمينه آداب و رسوم يك ملت و ثبت جهاني آنها مي‌كنند. پديده فرهنگ همانند طلاي ناب بوده كه داراي عياري خالص مي‌باشد. اشاعه و ترويج فرهنگ ما به اين منجر خواهد شد كه مردم با فرهنگي داشته باشيم .در صورتي كه به فرهنگ ما (عرب‌ها) توجه شود شايد ريشه بسياري از نابهنجاري‌ها و آسيب‌هاي اجتماعي در آن كشف و حل شوند به طوري كه با صرف هزينه اندك به جاي پرداخت هزينه‌هاي هنگفت براي جلوگيري از ترويج برخي فرهنگ‌ها و وقايع نادرست در جامعه با معرفي و ترويج فرهنگ بتوان مردم بافرهنگي ساخت.
اين پژوهشگر و گرد‌آورنده فرهنگ معاصر عربي ـ فارسي قيم توضيح داد: انتظار مي‌رود تمامي دستگاه‌هاي دولتي همانند اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي از ما در ترويج، اشاعه و تقويت فرهنگ عرب حمايت كند. لازم است سيماي خوزستان يك تغيير اساسي در نگرش خود نسبت به مسايل مردم عرب آداب و فرهنگ آنها داشته و چهره اين مردم را درست و مناسب و همان گونه كه واقعا هستند ارايه دهد. نگاه مقامات به فرهنگ نيز نبايد نگاه امنيتي باشد زيرا در اين صورت واقعا ضالمانه خواهد بود.
این وبلاگ مختص درج نوشته ها